XXI yüzyılın başlarında, Rusya bir dizi savaşta yer aldı. Bu düşmanlıkların daha sonraları Rus ordusunun, askeri teçhizatın ve askeri doktrininin gelişimi üzerinde etkisi oldu. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri, Gürcistan'ın Güney Osetya'daki saldırganlığının Rusya ve müttefikleri tarafından Ağustos 2008'de bir yandan yansımasıdır. Bu çatışmanın bir diğer adı “beş günlük savaş”.
Tarihsel arka plan
Osetyalıları keyfi olarak RSFSR ile Gürcistan SSR'si arasında bölen sınır Sovyet döneminde kuruldu. O zaman iki düşmanca blok arasındaki sınırın olacağını bile düşünemediler.
Gürcistan SSCB'nin bir parçasıyken, burada işler barışçıldı ve olası bir etnik çatışma sorunu olamazdı. Ancak Gürcistan otoritelerinin yavaş ama kesin bir şekilde bağımsızlığa doğru hareket etmeye başladığı zaman perestroykadan sonra her şey değişti. Gürcistan SSR'sinin Birlikten çekilmesinin oldukça gerçekti, Güney Osetya liderliği, çoğunlukla Rusya'ya, kendi egemenliğini düşündü. Sonuç olarak, Güney Osetya'nın özerkliği 1989'da ve 1990'da tam egemenliği ilan edildi.
Ancak, Gürcistan hükümeti buna karşıydı. Daha sonra, 1990 yılında, Gürcistan Yüksek Konseyi Güney Osetya'ya özerklik veren kararnameyi boş ve geçersiz ilan etti.
1991-1992 savaşı.
5 Ocak 1991’de, Gürcistan, Güney Osetya’nın başkenti Tskhinval’a bağlı üç binde bir polis teşkilatı açtı. Bununla birlikte, birkaç saat sonra, genellikle el bombası fırlatıcılarının kullanılmasıyla kentte sokak çatışmaları başladı. Bu savaşlar sırasında, Gürcistan Yüksek Konseyinin kararının ümitsizliği açıkça ortaya çıkarken, Gürcistan'ın çıkarılması aşamalı olarak kentin merkezine doğru itti. Sonuç olarak, Gürcü şoförü Tskhinval'ın merkezindeki pozisyonlarına getirildi ve burada uzun vadeli bir savunma için hazırlık yapmaya başladı.
25 Ocak 1991'de, Gürcü birliğinin Tskhinval'dan çekilmesi ve kentin terk edilmesi konusunda bir anlaşmaya varıldı, böylece yangın birkaç gün durdu. Ancak Gürcü tarafının yeni provokasyonları ateşkesin kısa ömürlü olmasına neden oldu.
Sovyet anayasasına göre, Birlikten ayrılan Sovyet sosyalist cumhuriyetlerinin bir parçası olarak özerk oluşumların SSCB'de kaldıkları hakkında bağımsız olarak karar verebilecekleri ateşine de eklendi. Bu nedenle, Gürcistan 9 Nisan 1991'de Sovyetler Birliği'nden ayrıldığında, Güney Osetya liderliği gelecekteki SSCB’de kalacaklarını açıklamakta hızlı oldu.
Ancak, çatışma alevlendi. Gürcistan polisi ve ordusu, bölgeye ve şehirdeki topçu grevlerine başlayabilecekleri Tskhinval yakınlarındaki yükseklikleri kontrol etti. İçindeki durum gerçekten felaket oldu: yıkım, insanların ölümü ve korkunç koşullar Gürcü tarafına sempati getirmedi.
21 Aralık 1991'de, Güney Osetya Yüksek Konseyi cumhuriyetin bağımsızlığı ile ilgili bir bildiri yayınladı ve bir ay sonra buna karşılık bir referandum düzenlendi. Bu referandumun cumhuriyetin Gürcistan nüfusu tarafından esas olarak boykot edildiği, bu nedenle oyların salt çoğunluğunun (yaklaşık% 99) bağımsızlık için verildiği belirtilmelidir. Doğal olarak, Gürcistan hükümeti bölgenin bağımsızlığını veya referandumu tanımadı.
Çatışmanın sonu yeterince hızlı geldi ve bunun nedeni Gürcistan'daki siyasi istikrarsızlıktı. 1991 yılının sonunda bu ülkede Gürcistan’ın bölgedeki konumunu önemli ölçüde zayıflatan bir iç savaş başladı. Ek olarak, Rusya, güney sınırındaki yanan sıcak yatak yatağı tarafından ayarlanmayan bir duruma müdahale etti. Gürcistan hükümeti üzerinde baskı uygulandı (Tskhinval bölgesinde Gürcistan kuvvetlerine yönelik bir hava saldırısı olasılığı) ve Temmuz 1992 ortasında kentin bombardımanı sona erdi.
Bu savaşın sonucu, Güney Osetya halkı ve hükümetinin nihayet Gürcistan'a sırtını döndüğü ve uluslararası arenada bağımsızlıklarını tanıma arayışlarına devam ettikleriydi. Çatışma sırasındaki toplam zayiat yaklaşık 1000 kişi öldü ve 2,500 kişi yaralandı.
1992-2008 dönemi. Gerilimin yükselmesi
Gürcü-Güney Osetya savaşından sonraki dönem, bölgede dalga benzeri gerilimler yaşandı.
1991-1992 ihtilafı sonucunda. Rus, Gürcü ve Güney Osetya tarafları arasında Güney Osetya topraklarına bağlı ortak bir barışı koruma görevinin konuşlandırılması konusunda bir anlaşmaya varıldı. Bu koşul üç taburdan oluşuyordu (her bir taraftan birer).
Doksanların ilk yarısı, tüm taraflarca oynanan büyük bir diplomatik oyunla karakterizedir. Bir yandan, Güney Osetya en sonunda uluslararası toplumun gözünde Gürcistan'dan ayrılmaya ve Rusya Federasyonu'nun bir parçası olmaya çalıştı. Gürcistan, sırayla, Güney Osetya'nın bağımsızlığını ve özerkliğini metodik olarak "sıktı". Rus tarafı Güney Osetya'da barışı önemsiyordu, ancak kısa sürede barışçıl bir bölgeden uzak Çeçenya'ya odaklandı.
Ancak, doksanların ilk yarısı boyunca müzakereler devam etti ve Ekim 1995’te, Gürcistan ve Osetçi partiler arasındaki ilk toplantı Tskhinval’de gerçekleşti. Toplantıya Rusya ve AGİT temsilcileri katıldı. Toplantıda, Gürcistan Yüksek Konseyi'nin Güney Osetya özerkliğinin ortadan kaldırılmasına ilişkin kararnamenin kaldırılması ve cumhuriyetin Gürcistan'dan ayrılmaması konusunda bir anlaşmaya varıldı. Belki de, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’nın Gürcistan Devlet Başkanı E. Shevardnadze’nin ve Çeçenistan’daki Rus birliklerinin eylemlerine destek vermemesi karşılığında Rus liderliği tarafından böyle bir adım atıldığını belirtmek gerekir.
1996 baharında, Güney Osetya'da gücün kullanılmamasına ilişkin bir mutabakat Moskova'da imzalandı. Gürcü-Osetya ilişkilerinde ileri doğru atılmış bir adım oldu. Aynı yılın 27 Ağustos'unda, Gürcistan Devlet Başkanı E. Shevardnadze ile Güney Osetya L. Chibirov Parlamentosu Başkanı (ve aslında devlet başkanı) ilk toplantısı yapıldı. Bu toplantıda, taraflar durumu normalleştirmek için daha fazla yol belirlediler ancak toplantıdan sonra, E. Shevardnadze "Güney Osetya'nın özerkliği hakkında konuşmak için henüz erken olduğunu" belirtti.
Bununla birlikte, 2000 yılına kadar olan durum, bölgedeki barışın daha da güçlendirilmesine, mültecilerin geri dönüşüne ve ekonomik iyileşmeye katkıda bulunmuştur. Ancak, tüm kartlar M. Saakashvili’nin “Gül Devrimi” nin bir sonucu olarak Ocak 2004’te Gürcistan’ın iktidara gelmesiyle karıştı. Anlık başarı peşinde koşarken, bazen saçma olsa da popülist fikirlerle kınamayan genç, milliyetçi düşünen Gürcistan kuşağını temsil etti.
Gürcistan cumhurbaşkanı olarak seçilmesinden önce bile Mikhail Saakashvili Güney Osetya'yı ziyaret etti ve bu ziyaret Güney Osetya makamlarıyla koordine değildi. Aynı zamanda, “2004, Güney Osetya ve Abhazya'nın Gürcistan'daki seçimlere katılmadığı son yıl olacak” şeklinde bir görüşe izin verdi. Böyle bir açıklama, durumun istikrarsızlaşmasına katkıda bulunmuştur.
2004-2008’de Güney Osetya ve Rusya'daki barışı koruma taburunun çevresindeki durum ısınmaya devam etti. 2006 yılının baharında, Gürcistan liderliği, Güney Osetya suçlularında barışı koruma amaçlı Rus birlikleri ilan etti. Bu kadar yüksek bir ifadenin nedeni, Rusya'dan gelen askerlerin, Gürcü tarafı tarafından verilen vizelere sahip olmadıkları ve iddiaya göre yasadışı olarak Gürcistan topraklarında kaldıklarıydı. Aynı zamanda, Gürcü tarafı ya Rus barış güçlerini geri çekmeyi ya da "yasallaştırmayı" istedi.
Bu arada Güney Osetya'da bir çok bölgede çatışmalar başladı. Çatışmalar, provokasyonlar ve harç da dahil olmak üzere bombardıman, nadir olmaktan çıktı. Aynı zamanda, ezici sayıda provokasyon Gürcü tarafı tarafından düzenlendi. Mayıs 2006'da, 1 Mayıs 2007'de Güney Osetya'nın Gürcistan'ın bir parçası olacağını söyleyen Gürcistan Savunma Bakanı Irakli Okruashvili tarafından yapılan açıklamaya da değinmeye değer. Bu açıkça kışkırtıcı açıklamaya cevaben, Rusya Savunma Bakanı Sergei Ivanov, Gürcistan'ın onlara karşı saldırganlığı durumunda Abhazya ve Güney Osetya'ya yardım garantisi verdi.
2006'da Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki çatışma süreci son halini aldı. Milliyetçi histerisindeki Gürcü liderliği, Gürcistan topraklarının dokunulmaz olması ve hatta herhangi bir askeri yolla onarılması gerektiğini ilan etmeye devam etti. Tam da bu bağlamda, Gürcistan, Amerika Birleşik Devletleri ve NATO ile yakınlaşmaya başladı. Sık sık misafir olan Amerikan askeri teçhizatı ve eğitmenleri Gürcistan ordusuna geldi.
Aynı zamanda, varlığının başlangıcından itibaren, Güney Osetya, yalnızca Rus yanlısı kursa bağlı kalmıştır, bu nedenle, prensip olarak, Saakaşvili iktidara geldikten sonra Gürcistan'la “barışçıl” bir birlik olamazdı. 2006 yılının Kasım ayında, Güney Osetya'da bağımsızlığı desteklemek için referandum düzenlendi. Sonuç olarak, oy veren Güney Osetya sakinlerinin yaklaşık% 99'u cumhuriyetin bağımsızlığının korunmasını ve dış politikasının sürdürülmesini destekledi.
Böylece, Ağustos 2008 itibariyle, bölgedeki durum sınırına göre ağırlaştı ve konunun barışçıl bir çözümü neredeyse imkansızdı. Saakashvili liderliğindeki Gürcü "şahinler" geri çekilemezlerdi, aksi takdirde Birleşik Devletlerin gözünde prestij ve ağırlıklarını kaybederlerdi.
8 Ağustos'ta düşmanlıkların başlaması
8 Ağustos 2008'de, gece yarısından yaklaşık 15 dakika sonra, Gürcistan ordusu birden Grad çoklu roketatarlarının Tskhinvali'sine ateş açtı. Üç saat sonra, Gürcistan birlikleri öne geçti.
Böylece ateşkes Gürcü tarafı tarafından ihlal edildi ve Gürcistan ordusu Güney Osetya topraklarında (Mugut, Didmukha) bir dizi yerleşim yapmayı ve saldırının ilk saatlerinde Tskhinval'in eteklerine girmeyi başardı. Bununla birlikte, Güney Osetçi milis kuvvetleri, çatışmanın başlangıcında saldırgana önemli zararlar verebildi ve inatçı savunma yoluyla Gürcü saldırısının hızını düşürdü.
Bu sırada Gürcistan topçu saldırılarının bir sonucu olarak Tskhinvali'de sivil nüfus arasında mağdurlar ortaya çıktı. Şehir habersizce yakalandı, ancak bölge sakinleri Gürcistan istilasının haberiyle cesurca karşılaştı. Savaşın ilk dönemindeki bir başka trajik olay ise, Rus barış güçlerinin Gürcü salvo tesislerinin ateşinden ölmesiydi. Bu gerçek nihayetinde Rus liderliğini çatışmanın barışçıl yollarla çözülmesi ihtimalinin olmadığı konusunda ikna etti. Rusya Federasyonu Başkanı Dmitry Medvedev, Gürcü tarafını barışa zorlama operasyonunun başladığını duyurdu.
Sabahları, Rus havacılığı Gürcistan birliklerine karşı hava saldırıları başlatmaya başladı, bu sayede saldırı oranlarını keskin bir şekilde azalttı. Güney Osetya yönündeki ana rezervi ve ana savunma kuvvetlerini oluşturan 58. Ordu’nın Rus sütunları, barışı koruma görevlilerine ve Güney Osetya milis birliklerine yardım etmek için Roki tünelinden geçti.
Gün boyunca, Gürcistan askerleri Rus-Güney Osetiyen birliklerini büyük ölçüde bastırmayı, Rus barışı koruma görevlilerinin kışlalarını kuşatmayı başardılar, ancak geleceği kendi lehine çevirmek için çalışmadılar. Aslında, 8 Ağustos akşamı, Gürcü “blitzkrieg” in başarısız olduğu ve Tskhinval’yı derhal ele geçirmenin mümkün olamayacağı netleşti. Bununla birlikte, Gürcü medyası muzaffer hüküm sürdü; Tskhinval'ye yapılan saldırının iyi gittiği açıklandı.
Çatışmanın daha da geliştirilmesi (9-11 Ağustos)
9 Ağustos sabahı Tskhinval’da çatışmalar devam etti, ancak Gürcistan birliklerinin artık önemli bir üstünlüğü yoktu. Sokak savaşlarına bağlandıktan sonra, artık mümkün olduğu kadar fazla toprak ele geçirmek istediler, böylece daha sonra yapılacak barış görüşmelerinde (9 Ağustos'ta hiç kimsenin şüphesi bulunmuyor) elinde en azından bazı kozlar vardı. Ancak, milisler ve Rus barışı koruma görevlileri, kentin mahallelerini inatla savunmaya devam ettiler.
Aynı zamanda, 58. Rus ordusunun birimlerinden oluşan grup, olay mahalline ek olarak Tskhinval'a ulaştı, 76. hava bölümü dağıtıldı. 135inci motorlu tüfek alayından ayrılmış bir tabur grubu da kuruldu. Grubun görevi Rus barış güçlerinin kilidini açmak ve onlarla temas kurmaktı.
Bununla birlikte, Gürcistan birliklerinin saldırı patlaması henüz tükenmediğinden ve birliklerin kendileri yeterli insan gücü ve donanıma sahip olduğu için, Rus taburu karşılaşma savaşı sonucunda önemli kayıplar yaşadı ve günün sonunda kentten çekildi. Ancak, bu karşı saldırı, Gürcistan taarruzunun hızla durmasına ve Gürcü kuvvetlerinin savunmaya geçişine katkıda bulundu.
9 Ağustos günü boyunca, Rus askerlerine karşı Rus hava saldırıları ve karşılıklı bombardıman gerçekleşti. Rusya Karadeniz Filosundan bir grup gemi, Gürcistan’ın denizdeki saldırgan eylemlerini devriye gezmek ve dışlamak amacıyla Gürcistan topraklarına girdi. Aynı zamanda ertesi gün, 10 Ağustos 2008'de, Gürcü deniz kuvvetlerinin çatışma bölgesine girme girişimi de yansıdı.
10 Ağustos'ta Rus birlikleri karşı saldırı başlattı ve Gürcistan kuvvetlerini Tskhinvali'den kovmaya başladı ve Rus-Abhaz kuvvetleri Gürcistan sınırındaki bölgelere yayılmaya başladı. Böylece, çatışmanın üçüncü gününde, Gürcü saldırısı tamamen tükendi ve cephe hattı ters yönde hareket etmeye başladı. Savunma savaşlarının sonucu, her şeyden önce, Gürcü birliklerinin tamamen durması, kayıpları ve tamamen dağınıklığı oldu. Bu noktada tam bir askeri yenilgi tehdidinin neden olduğu Gürcü liderliğinde panik başladı. Saakashvili, NATO ülkelerinden anlaşmazlığa müdahale etmelerini ve "Gürcistan'ı Rus saldırganın pençelerinden kurtarmasını" istedi.
11 Ağustos'ta Rus birlikleri, saldırganın Güney Osetya'da yakaladığı bölgelerin kurtarılmasını tamamladı ve Gürcistan topraklarına girdi. Bununla birlikte, bu olay mümkün olan her şekilde "Gürcistan'ı barışa zorlamak" için bir ihtiyaç olarak vurgulandı. Aynı gün, Rus birlikleri savaş olmadan Gürcistan'ın batısındaki Zugdidi'yi işgal etti ve Gori şehri Gürcistan birlikleri tarafından terk edildi.
İhale ve çatışmanın sonu
12 Ağustos'ta, Rusya Devlet Başkanı D. Medvedev, Güney Osetya sivil nüfusu ve Rus ordusu için artık tehlike olmadığını ve bunun da saldırganı barışa zorlama operasyonunun durdurulacağını açıkladı. Bundan sonra, Fransa Cumhurbaşkanı ve Avrupa Birliği Başkanı Nicolas Sarkozy'nin arabuluculuğuyla Rusya ve Gürcistan arasında müzakereler başladı. Gelecekteki barış anlaşmasının genel anlamı, tartışmalı meseleleri çözmek için güç kullanılmamasına, düşmanlıklara son verilmesine, çatışmaların başlamasından önce işgal ettiği pozisyonlara askerlerin çekilmesine, bölgeye insani yardımın erişilmesine ve Güney Osetya ve Abhazya'nın statüsü ile ilgili uluslararası tartışmaların başlamasına dayanıyordu. Gürcistan liderliği, Abhazya ve Güney Osetya'nın statüsü hakkındaki fıkra hariç, anlaşmanın tüm fıkraları ile aynı fikirdeydi. Bu öğe yeniden düzenlendi.
İlerleyen günlerde, Rus birliklerini Gürcistan topraklarından çekme süreci devam etti. 16 Ağustos'ta barış anlaşması Rusya Federasyonu, Abhazya, Güney Osetya ve Gürcistan başkanları tarafından imzalandı. Dolayısıyla, bu çatışmaya beş günlük savaş denmesine rağmen (aktif düşmanlıkların aşaması 8-12 Ağustos 2008 tarihleri arasında gerçekleştiği için), ancak aslında 16 Ağustos'ta tamamlandı.
Beş günlük savaşın sonuçları ve sonuçları
Güney Osetya'daki Ağustos çatışmasının sonuçları, çatışmanın her iki tarafının da kendi yorumuyla yorumlandı. Rus liderliği, saldırganı engelleyen, üzerinde ciddi bir yenilgiye yol açan ve yakın gelecekte yeni büyük çaplı askeri çatışmaların dışlanacağı Rus ve Güney Osetya birliklerinin zaferini açıkladı. Ancak, tek elli savaşlar ve top bombardımanı, pusu ve atış 2008'in sonuna kadar devam etti.
Gürcistan liderliği Gürcistan birliklerinin zaferini açıkladı ve Gürcistan Devlet Başkanı M. Saakashvili, en son Amerikan silahlarıyla donatılmış bir Gürcü tugayının tüm 58. orduyu yenebileceğini söyledi. Bununla birlikte, çatışmanın sonuçlarını nesnel olarak değerlendirirsek, şunu belirtmek gerekir: Gürcü liderliğinin ifadesi yalnızca propaganda amaçlı yapıldı ve gerçeklikle ilgisi yoktu.
Tarafların çatışmaya maruz kaldığı kayıplara gelince, değerlendirmeleri de farklıdır. Rus verilerine göre, Rusya, Güney Osetya ve Abhazya birliklerinin kaybı yaklaşık 510 kişi öldü ve yaralandı, Gürcistan'ın kaybı ise yaklaşık 3000'di. yaralandı ve Rus birliklerinin ve müttefiklerini kaybetti - yaklaşık 1.500 kişi öldü ve yaralandı. Böylece, hiçbir "bütün Rus ordusunun Gürcü tugayının yenilgisi" bile yakın değildi.
Объективно признанным итогом войны в Южной Осетии стала победа России и её союзников, а также тяжёлое поражение грузинской армии. При этом в результате расследований, проведённых Международной комиссией Евросоюза, было доказано, что агрессором в конфликте являлась именно Грузия, но в то же время указывалось на "провокативное поведение России, подвигнувшее Грузию на силовое решение вопроса". Тем не менее, как это "провокативное поведение" увязывалось с отказом России принять в свой состав Южную Осетию и Абхазию, а также с непризнанием независимости республик - Комиссия ответа дать так и не смогла.
Последствиями пятидневной войны стало признание Россией независимости Южной Осетии и Абхазии, начало конфронтации между РФ и Грузией (уже в сентябре 2008 года между государствами были разорваны дипломатические отношения). США, несмотря на выводы Комиссии об ответственности Грузии за начало войны, обвинили Россию в агрессивном стремлении расширить свои границы. Таким образом, конфликт в Южной Осетии можно назвать новой эпохой во взаимоотношениях между Россией и западным миром.
